Diyarbakır'da sunmak üzere poster hazırlamam gerekiyor ve bu benim ilk poster hazırlayışım. Biraz araştırdım, etrafımdakilere danıştım ve akademik poster hazırlamak için birkaç araç kullanıldığını gördüm. İlginç ama çevremdekiler genellikle Powerpoint kullanıyor. MS Office araçlarının sadece adlarına değil de ne olduklarına bakanlar Publish'i kurcalayıp, onun bu iş için daha doğru araç olduğunda karar kılıyor. Benden daha çok LaTeX sevenler, poster paketlerini kullanarak tüm işlerini LaTeX ile yapıyor. Basım merkezleri ise Photoshop, QuarkXpress veya daha farklı ticarî ürünler kullanabiliyor ama onlar da adı üstünde ticarî ve lisansları okulda yok.

Powerpoint ile hazırlamak istemedim, GNU/Linux destekli bir araç olsun istedim. Zaten Powerpoint profesyonel sunum aracı, bu iş için kullanılabilir belki ama bu işin asıl muhatabı değil. Publish'i de MS ürünü olduğu için sıkışırsam dönmek üzere esgeçtim. LaTeX sevgim çok ama sadece matematiksel formülleri yazarken ve sayfa içi referanslarda. Onun ötesinde her şeyi LaTeX'te yapmak bana göre değil. Her problemi çiviye çevirip çekiçle dalmak gibi bir şey. LaTeX ile her şey yapılabilir, tamam ama biraz da kullanıcı dostu olsun. Kullanımı kolay olsun. İşte tam bu noktada Scribus'u keşfettim. Scribus, açık kaynak ve profesyonel bir broşür, kitap, poster, vb. tasarım programı. Hem Windows hem GNU/Linux'ta çalışıyor. Powerpoint gibi kutucuk çiz, yazı ekle, stilleri ayarla, sürükle bırak, resim koy, vb. güzel bir kullanıcı dostu arayüze sahip. Son sürümlerinde içine LaTeX, GNU Plot, Lilypond kutuları derlenip gömülebiliyor. Benim LaTeX'e ihtiyacım vardı, bonus olarak konfigürasyon değişikliklerini de kendi isteğime göre yaptım ve kutuları ekledim.

PDF çıktısı alırken, basımda kullanılan CMYK ayarları yapılabiliyor. Zira bu ayarlar olmazsa bastırdığınız posterin renkleri başka telden çalabilir ve şaşırıp kalabilirsiniz. Yeni makineler RGB modunda da çıktı alabiliyor ama yine de aklınızda bulunsun sorun olabileceği. Bugün itibariyle bastırdığım (ve tasarladığımla birebir aynısını gözlemlediğim ilk posterim) şöyle:

Akademik poster veya herhangi bir broşür hazırlamak durumunda kalırsanız bir göz atın derim. İlgilenirseniz olası soruları yanıtlayayım...

LaTeX eklemek ne işime yarar? Powerpoint'te de formül yazabiliyorum.

Evet yazabiliyorsunuz ama henüz LaTeX'deki esneklik yok. Her işin erbabı var. Ayrıca tezi veya makaleyi LaTeX ile yazdıysanız o formülleri Powerpoint ile tekrar yazmak hiç hoş olmuyor. Her şey daha tembel bir dünya için: Kopyala, yapıştır!..

PDF'i yakınlaştırsam da resimler neden bozulmuyor?

Çünkü o resimler EPS veya SVG olarak kaydedildi. Siz yaklaştıkça tekrar çizilip gösteriliyorlar.  Yüz resimlerini ve yüz üstünde bulunan noktaların gösterildiği resimleri matplotlib ile EPS formatında kaydettim. Yüz resimleri %100'den daha fazla yaklaşınca bozulabilir ama diğerleri bozulmaz. Çünkü bahsettiğim gibi onlar ölçeklenebilir, yüz resimleri ise bitmap. Merak ederseniz herhangi bir EPS dosyasını bir metin editörü ile açıp bakın.

Tablolar PDF'ten gömme gibi?!

Evet, ne yazık ki tabloları tekrar oluşturmaya zamanım olmadı ve PDF'ten gömdüm. Font farkı biraz can sıkıcı ama onlar da ölçeklenebilir. Bu arada gömülen nesnede başka şeyler varsa sorun değil, nesne kaydırılıp ölçeklenerek görünen kısma getirilebiliyor. Hatta belgenize, 100 sayfalık başka bir dokümanın 99. sayfasındaki bir tabloyu gömmeniz mümkün.

Disk figürünü nasıl oluşturdun?

Bu ve benzeri SVG figürler için Inkscape kullanabilirsiniz. Hem kullanımı kolay, hem de şirin şeyler üretilebiliyor. Ayrıca çoşup pstricks ile de üretebilirsiniz. Pstricks'in kodunu doğrudan yazmaya üşenirseniz LaTeXDraw imdada yetişir.

Dokümanlarım başka formatta, nasıl format değiştireyim?

Imagemagick kullanabilirsiniz. Örneğin ben PDF olan posteri üstte görünen resmi elde etmek için PNG'ye şunu kullanarak çevirdim:

convert -scale 10% poster.pdf poster.png

Ben küçük resimler ekleyeceğim, SVG olsalar iyi olacak. Tümünü ben çizmeyeyim. İndirilecek bir depo var mı?

Var elbette. Örneğin ben openclipart'tan iki tane kullandım. Simge ararsanız Tango'ya bakabilirsiniz.

Ben de Ubuntu kullanıyorum ama depodaki Scribus senin dediklerini desteklemiyor?..

Web sayfasından Debian/Ubuntu paketlerine bakıp ekleyin. Sonra da scribus-ng paketini indirin. En son çıkan ve deneme aşamasında olan sürüm bu oluyor.

Sonuca gelirsek... Beni en çok korkutan kısım grafik deneyimimin Ubuntu'ya geçince ellerimden uçacakmış gibi görünmesiydi. Deneyim dediysem, gayet amatör bir deneyim, figür falan oluşturmak için. Photoshop'un muadilini (Gimp'e ısınamadım henüz) bulamasam da farklı alternatifler öğrendim. Inkscape çok hoşuma gitmişti, Scribus cabası oldu. Öğrenirken resmî dokümantasyonuna ve tutorial'e baktım. Zaten güzel arayüzü sayesinde kendiniz de öğrenebiliyorsunuz.

Yazıda tamamen özgür yazılımları kullanarak nasıl poster hazırlayabilceğinizi anlattım. Neler yapılabileceği kişinin hayalgücüne ve zevkine kalmış...

Ekleme: Bu yazının devamı niteliğinde bir yazı daha yazdım. Buradan görebilirsiniz.

Ekleme: Akademik poster hazırlama ile ilgili yeni bir sunum hazırladım. Buradan erişebilirsiniz: HTML, PDF